Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
2. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku:
1) w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie
to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika,
2) ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli uchylono
3) dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości,
4) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli
– chyba że przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
3. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, chyba że do niewypłacalności dłużnika lub zwiększenia jej stopnia doszło pomimo dochowania przez dłużnika należytej staranności lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
4. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dane podane przez dłużnika we wniosku są niezgodne z prawdą lub niezupełne, chyba że niezgodność lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi”
Zarówno klauzulę słuszności, jak też klauzulę względów humanitarnych, a więc tzw. klauzulę rozsądku trudno jest zdefiniować i określić. W doktrynie słusznie podnosi się, że powyższa regulacja pozwala skorzystać dłużnikowi z dobrodziejstwa oddłużenia w sytuacjach gdy niewypłacalność była skutkiem okoliczności o charakterze obiektywnym (np. kalectwa, choroby, niezawinionej utraty źródeł zarobkowania i obiektywnej niemożność powrotu do poprzedniego stanu), a także gdy przemawiają za tym silne argumenty o charakterze społecznym, słusznościowym czy humanitarnym.
Wskazuje się, że względy słuszności to powszechnie akceptowane normy moralne i etyczne, obowiązujące wszystkich uczestników życia społecznego. Względy humanitarne natomiast odnoszą się bezpośrednio do danej osoby, zwłaszcza w aspekcie godności człowieka.
Przedstawiona wyżej negatywna przesłanka ogłoszenia upadłości konsumenckiej została opatrzona specjalnym „wentylem bezpieczeństwa” w postaci dwóch klauzul generalnych – zasad słuszności i względów humanitarnych. Stanowią one przesłanki pozytywne, które – jeżeli zachodzą w danym stanie faktycznym – to znoszą przesłanki negatywne ogłoszenia upadłości. Instytucja upadłości konsumenckiej została zatem wyposażona w mechanizm zapewniający jej elastyczność, niezbędną w skomplikowanych sytuacjach życiowych. Umożliwia to indywidualne rozpatrywanie poszczególnych przypadków w sposób nieskrepowany rygorystycznym brzmieniem przepisów dotyczących przesłanek negatywnych. Każdorazowo należy zatem ocenić czy w konkretnym stanie faktycznym brak jest moralnych podstaw do ścisłego stosowania przesłanek negatywnych, a także czy zachodzi konieczność poszanowania godności człowieka (względy humanitarne). Dodać należy, że w obowiązującym obecnie stanie prawnym rolą przesłanek pozytywnych jest zagwarantowanie sądowi daleko idącej swobody w orzekaniu, gdyż charakter przesłanek negatywnych – z uwagi na istotę użytych klauzul generalnych – zbliża się do roli jedynie wytycznych interpretacyjnych (vide: A. J. Witosz /W:/ System Prawa Handlowego pod red. S. Włodyki i A. Szumańskiego, tom 6, Prawo Restrukturyzacyjne i Upadłościowe, Warszawa 2016r., s. 1284 – 1286).